Barbaros’un ünlü tablosu meğerse kopyaymış

Ziyaretçi akınına uğrayan Barbaros’un ünlü tablosu meğerse kopyaymış. Tablonun aslı Şikago Enstitüsü’nde bulunuyor. Türk ressamları arasında önemli bir yere sahip olan Feyhaman Duran’ın çizdiği Barbaros tablosunun, Şikago Sanat Enstitüsü’ndeki eserden kopyalandığı ortaya çıktı.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş döneminin önemli ressamlarından Feyhaman Duran’ın en ünlü eserleri arasında yer alan Barbaros Hayreddin Paşa’nın kopya olduğu sanat dünyasına bomba gibi düştü. Resimleri ziyaretçi akınına uğrayan ünlü ressamın tablosuyla ilgili ilginç gerçek tartışmalara da yol açtı.

Resmin kopya olduğuna dair gelişmenin başlangıcı Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu’nun, Şikago Sanat Enstitüsü’nün web sayfasını incelemesiyle başladı. Bostanoğlu “Sinan The Jew and Haireddin Barbarossa” tablosunun, Duran’ın Barbaros Hayreddin Paşa tablosuyla büyük benzerlik taşıdığını fark etti. Bunun üzerine iki eserin araştırılması için personeline direktif verdi. Başlatılan çalışmada ilgi çekici bilgilere ulaşıldı.

Barbaros Hayreddin İtalya’nın bazı kısımlarını, Fas ve Cezayir’i, ailesi İspanya’dan kaçmış olan Sefarad Yahudisi Sinan Reis ile birlikte Osmanlı Devleti adına fethetmişti. “Sinan The Jew and Haireddin Barbarossa” isimli portre, Chicago Sanat Enstitüsü’nün İslam Sanatları Bölümü’nde sergileniyor.

1947’den bu yana enstitüde bulunan portrede, Barbaros Hayreddin Paşa ile Sinan Reis birlikte resmediliyor. Hangi sanatçının eseri olduğu ise tartışma konusu. Resmin 16. yüzyılın başlarında Venedikli bir ressama ait anonim eser olduğu ileri sürülüyor. Eserin, 1577’deki bir yangında hasar gören Venedik Ducal Sarayı için yapılmış dekorasyonun parçası olduğu iddiası da tartışılıyor.

Oramiral Bostanoğlu’nun direktifiyle yürütülen çalışmada, Deniz Müzesi koleksiyonunda yer alan tabloyla ilgili şu sonuca varıldı: “Ressam Feyhaman Duran’ın tablosunda Barbaros Hayreddin Paşa’yı neden tek başına resmettiği düşündürücüdür… Ressamın tabloya Paris’te tesadüf etmiş olabileceği, fotoğrafik portre anlayışıyla sadece Barbaros Hayreddin Paşa’yı resmetme amaçlı bir çalışma ortaya koyduğu değerlendirilmiştir. İki resim yan yana getirildiğinde Barbaros’un bir fotoğraf benzerliğinde resmedildiği gözlemlenebilir.”

KOPYALANDIĞI ORTADA

Ankara Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Prof. Dr. Ziya Kenan Bilici “Feyhaman Duran’ın Barbaros’u kopyaladığı aşikâr” dedi. Bilici, Şikago’daki eserle ilgili olarak ise “O eser de kanımca bir muamma. Sanki duvar resminden kesilen bir sahne çerçevelenmiş gibi görünüyor. Barbaros Hayreddin’in sarığı da bu nedenle natamam. Öyle anlaşılıyor ki, kriminal bir vaka ile karşı karşıyayız. Bunu kanıtlayabilmek ise Chicago’daki eseri bizzat görmek, X-Ray işlemlerinden geçirmek ve hatta patina alarak analiz yaptırmakla mümkün.” diye konuştu.

RESMİN ETKİSİNDE KALMIŞ

Ressam ve sanat tarihçisi Önder Aydın bir esinlenmenin gerçekleştiğini belirterek “Feyhaman Duran diğer tablodan esinlenmiş. Esinlenirken de bu resmin etkisinde kalmış ve usta portreciliğini de sergilememiş. Kendi ustalığını konuştursaydı daha başarılı bir portre ortaya çıkardı. Esinlendiği resim Duran’ı sınırlamış. Diğer tablodaki Sinan Paşa da Bellini’nin Fatih Sultan Mehmed portresinden esinlenilmiş gibi görünüyor.” dedi.

Editör: Cem Cengiz Yarar