Ayla Erduran’ın ardından

Topkapı Sarayı’nda bir yaz gecesiydi. İlber Ortaylı’nın Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü olduğu zamanlar… Hafızam beni yanıltmıyorsa Ağustos 2009…

Sarayın alay meydanı olarak bilinen Birinci Avluda kurulan sahnede, ortamın vazgeçilmezi sanatseverler şık giyimleriyle yerlerini almış, resitalin başlamasını bekliyordu.

Ortam büyüleyici, akşam güneşi seçiciydi. Sarayın tepesinde kısa süre beliren parçalı tek bir buluttan sızan ışınlar, sarayda nereyi göstermek istiyorsa, orayı parlatıyordu. Kapalıda kalanların durumu ise tuhaf ve tedirgin bir ruh halini yansıtıyordu. Hissediliyordu; sanatseverlerde geçen ay gerçekleşen piyanist İdil Biret konserinde yaşanan gerilimin -saray kapısında düzenlenen protestonun- etkisi vardı. Ama bu etki, keman virtüözü Ayla Erduran’ın sahneye çıkmasıyla dağıldı. Şef Cem Mansur yönetimindeki orkestranın eşlik ettiği sanatçı, dünyaca ünlü bestecilerden bir seçki sunmaya başladı.

Elinde kemanıyla yere yığıldı

Her şey çok güzeldi. Ta ki 21.30’a kadar… O anda Ayla Erduran, İspanyol keman virtüözü Pablo de Sarasate’nin Endülüs Romansı’nı çalarken sahnede baygınlık geçirdi. 75 yaşındaki sanatçı, elinde kemanıyla birdenbire yere yığıldı. Saray duvarlarında Simurg’un kanatlarına çarpan o büyüleyici ses kesildi. Kimsenin çıt çıkarmadığı, şok içinde geçen birkaç saniye, hızla toparlanan ve ayağa kalkan sanatçının tebessümüyle sona erdi.

Peki ama iyi miydi? Tek çocuktu ve hiç çocukluk arkadaşı olmamıştı. Hep “Aman koşma elini kırarsın, aman düşersin diye üstüme titrediler” demişti. Acaba bir şeyi var mıydı? Sanatçı, meraklı ve kaygılı gözlerle kendisine bakan herkese iyi olduğunu söyledi ve konsere devam etmek istedi. 10-15 dakika kadar etti de… Fakat sonra ikinci kez yere yığıldı ve bu defa devam edemedi. Sadece “Çok üzgünüm” diyebildi. Belli ki çok yorgundu. Hastaneye kaldırıldı, tedavi gördü ve hızla iyileşti. Önünde 15 yıl daha vardı.

3 yaşından 90’a kadar

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının dev keman virtüözü, devlet sanatçısı Ayla Erduran, 7 Ocak’ta hayatını kaybetti ve bugün son yolculuğuna uğurlandı. Sanatçı hayata tutunmanın yolunu, el yordamıyla ve 3 yaşından 90’a kadar kemanıyla bulmuştu. Karanlığı kuliste bıraktı ve aydınlığa gitti.